In het kader van het 40-jarig bestaan van de Historische Verenging Hardenberg e.o. is een podcastwedstrijd gehouden voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. De opdracht was: Vertel een verhaal over de Tweede Wereldoorlog waarin Hardenberg een rol speelt.
De wedstrijd is aan de ene kant wel en aan de andere kant geen succes geworden. Wat tegen viel was het aantal inzendingen. Van Greijdanus hebben we door de enthousiaste inzet van geschiedenisdocent Bart-Jan van Kleef maar liefst acht podcast ontvangen. De andere vo-scholen hebben niets ingestuurd. Waarschijnlijk te druk, een overladen schoolprogramma of niet interessant genoeg. Hoe dan ook, het aantal inzendingen had wat ons betreft wel wat meer kunnen zijn.
Wat door de juryleden Arjan Roelofs en Jan Vosjan erg werd gewaardeerd was de kwaliteit van de inzendingen. Uit het juryrapport:
“De winnaressen Maria, Noa en Zoë hebben mooi gebruik gemaakt van geluiden, hun verhaal was boeiend en duidelijk. De afsluiting is ook sterk en inhoudelijk mooi met passende muziek. Een complete podcast die alle aspecten goed invult.”
Maandag 27 mei is de prijs voor de winnaressen, een bedrag van 50 euro, overhandigd op hun school. Alle podcast zijn te beluisteren op onze website:hvhardenberg.nl/podcast
Op de foto Maria, Zoë en Noa en namens de HVH bestuurslid Roel Gritter.
Johan Willem Brinkman was 2,5 jaar huisarts in Hardenberg, daarna een paar jaar assistent van een keel-, neus- en oorarts in Amsterdam, hij verhuisde vlak voor de Tweede Wereldoorlog naar Assen waar hij werkte in het Wilhelminaziekenhuis en uiteindelijk kwam hij vanwege verzetswerk terecht in concentratiekamp Sandbostel. Daar overleed hij op 15 mei 1945 aan vlektyfus en meningitis.
Zijn naam kwam onlangs weer tevoorschijn, toen de Stichting Historische Projecten (SHP) ontdekte dat hij tijdens zijn Hardenberger jaren een zeldzaam archeologisch voorwerp had gekregen dat op de Baalder Esch was gevonden, namelijk een kogelpotje. Dat kogelpotje is binnenkort te zien in museum ’t Stadhuus in Hardenberg.
De Baalder Esch is in de jaren ’30 van de vorige eeuw voor een deel afgegraven, om dode vechtarmen te dempen en om de Marsch in Hardenberg op te hogen. Door de arbeiders is veel archeologisch materiaal zoals urnen en potten gevonden, maar omdat ze er de waarde niet van inzagen is het grootste deel weggegooid of stukgesmeten.
Toen de amper dertig jaar oude dokter daarvan hoorde, ging hij bij een boer langs die waarschijnlijk nog iets bewaard had. Dat bleek een kogelpotje te zijn, waarschijnlijk uit de 9e eeuw maar misschien nog veel ouder, uit de tijd van de hunebedbouwers. De boer wilde het potje wel aan Brinkman geven als hij in ruil een oude rekening zou kwijtschelden. De huisarts stemde daarmee in, zodat hij de eigenaar van het kogelpotje werd.
Brinkman woonde aan de Voorstraat, schuin tegenover het oude postkantoor. Hij was getrouwd en vader van een dochter, maar scheidde in 1942. Twee jaar later hertrouwde hij met een leerling-verpleegster, die vier maanden na de dood van Brinkman beviel van een dochter.
Waar het kogelpotje was gebleven was onbekend. De SHP-bestuurders hebben via speurwerk op internet en in archieven een adres gevonden in Zwijndrecht. Op goed geluk hebben ze een brief gestuurd waarin hun zoektocht werd beschreven en waarin werd gevraagd of bekend was waar dat kogelpotje was gebleven. Veel hoop hadden ze niet, maar amper twee dagen later kwam er een bericht: u hoeft niet verder te zoeken, ik heb het.
Het bleek een familielid van dokter Brinkman te zijn, die enthousiast was over de zoektocht en het kogelpotje wel aan de SHP wilde schenken. Eigenlijk had de dochter van Brinkman het willen schenken aan het Provinciaal Overijssels Museum, maar omdat dit niet meer bestaat wist het familielid niet wat ze ermee moest. Ze was dan ook blij dat ze het kwijt kon aan de SHP. Een maand geleden is het voorwerp opgehaald, waarna het vooralsnog voor een periode van vijf jaar in bruikleen is gegeven aan de Historische Vereniging Hardenberg e.o. (HVH), die het kan tentoonstellen in museum ’t Stadhuus.
Vrijdag 26 april is het archeologisch voorwerp door SHP-voorzitter Rieks Bulthuis overhandigd aan HVH-voorzitter Harry Hindriks.
Het thema van de wisseltentoonstelling van 2024 is MOOI VERSIERD.
Beneden, in de Van Laarzaal, is het begin van de expositie. Het gaat in deze tentoonstelling over versieren in de breedste zin van het woord: van het jongetje op de toegangsdeur tot de pijpenkoppen in de vitrine. Ook de tijd wordt ruim bemeten: van versieren in de Prehistorie tot een trouwjurk uit de Flowerpowertijd, de zeventiger jaren van de vorige eeuw.
Het thema MOOI VERSIERD komt terug in de Stijlkamer. Daar is een interieur te zien van een woonkamer van de gegoede burgerij rond 1900.
Op de bovenverdieping in de dokter Gouwezaal is een begin gemaakt met een nieuwe, min of meer permanente tentoonstelling. Daar wordt het DNA van Hardenberg steeds meer zichtbaar in de expositie Hardenberg Doet.
De gezondheidszorg en de textielindustrie zijn afgerond. Later komen daar onder meer de handel, het toerisme, het vervoer en de industrialisatie bij: deels in de Gouwezaal, deels op de zolderverdieping.
Niet nieuw, maar wel vernieuwd is de aandacht voor de Tweede Wereldoorlog.
Bijna iedereen kent ze wel: van die mooie doorgegeven familieverhalen, grappige anekdotes, boeiende gebeurtenissen en ga zo maar door.
Hoewel juist deze herinneringen erg boeiend en waardevol zijn, worden ze bijna nooit opgeschreven, laat staan gedeeld. En dat is jammer…. want op die manier gaan er veel mooie verhalen verloren. Hier wil de Historische Vereniging Hardenberg een stokje voor steken. En we hopen dat jullie dat willen meedoen.
Met onze actie Heel Hardenberg Schrijft, willen wij graag jong en oud aan het schrijven krijgen om zo de mooiste verhalen te verzamelen en te bundelen. Iets wat niet alleen waardevol is voor de huidige, maar zeker ook voor de toekomstige generatie.
De voorwaarden zijn eenvoudig:
1. Het verhaal moet berusten op waargebeurde feiten
2. Het artikel mag maximaal 2.000 woorden bevatten
3. Er moet een link met (de gemeente) Hardenberg zijn
De inzendingen moeten voor 1 MAART 2024 in een Word-bestand worden gezonden aan: info@hvhardenberg.nl. Ze moeten voorzien zijn van naam en geboortejaar van de schrijver.
Een jury zal een selectie maken waarbij wordt gekeken of het een pakkend verhaal is, er wordt gekeken naar de schrijfstijl en de originaliteit. De verhalen die we uitkiezen willen we publiceren. Dit zal in de loop van 2024 gebeuren. De overige, ook waardevolle, verhalen gaan het archief in en komen wellicht later van pas. Alle inzenders worden schriftelijk op de hoogte gebracht. Wanneer deelnemers hun verhaal inzenden, gaan ze er automatisch mee akkoord dat hun verhaal gepubliceerd kan worden.
De traditionele Kiekdagen worden dit jaar in het Infocentrum aan het Wilhelminaplein gehouden op woensdag 27en donderdag 28december, telkens van 10.00 tot 17.00 uur. De avondopenstelling is vervallen vanwege de geringe bezoekersaantallen in de avonduren.
Helpt u mee antwoord te vinden op de vragen:
* wie staan op de foto
* waar is de foto genomen
* wanneer is de foto gemaakt.
De Historische Vereniging Hardenberg bestaat op 1 januari 40 jaar. Dat willen we het hele jaar door vieren met bijzondere activiteiten. Eentje is: Heel Hardenberg Schrijft.
Meer info: Heel Hardenberg Schrijft
Voor jongeren houden we een podcastwedstrijd over Hardenberg & WO-2.
Meer info: Podcastwedstrijd
Zaterdag 9 september is het Open Monumentendag. Het thema van dit jaar is ‘Levend Erfgoed’. Daartoe horen bijvoorbeeld het ambacht van molenaar, het bakken van pannenkoeken, Palmpasenoptochten, Indische rijsttafels, midwinterhoorns en fanfares.
De Historische Vereniging Hardenberg e.o. heeft voor zaterdag 9 september samen met anderen een afwisselend programma samengesteld. Onder meer in en rond de stadskorenmolen De Oelemölle aan het Molenplein.
Oelemölle
In de molen zijn uiteraard de molenaars aanwezig en kan de expositie Tekens van verre worden bezocht, buiten de molen zal Jan Ranter geveltekens maken, Jasper Nijman laat zien hoe je een midwinterhoorn maakt en de dames van de CPV Mariënberg bakken pannenkoeken.
Er is koffie, thee en frisdrank te koop en de voorraad kruidkoekmeel en pannenkoekmeel kan aangevuld worden.
Wilhelminaplein
Het andere gedeelte van de Open Monumentendag vindt plaats rond het Wilhelminaplein. Museum ’t Stadhuus en het Historisch Infocentrum zijn geopend, vanaf het plein start een pendeldienst van menvereniging HARP naar de molen en verder naar natuurcentrum De Koppel, in de Stephanuskerk kan de toren beklommen worden en bespelen vanaf 11.00 uur vijf organisten elk een uur het historische Scheuerorgel, de archeologiewerkgroep laat zich zien, er staat een boekenkraam en vanaf het haventje varen boten van watersportvereniging Hardenberg een pendeldienst naar De Koppel.
De Open Monumentendag duurt van 10.00 tot 16.00 uur. Alle activiteiten zijn gratis toegankelijk. U bent van harte welkom.
Het was ooit een Edah-winkel, later onder meer een KunstSuper, sinds 1998 in het bezit van de gemeente Hardenberg maar nu is het pand aan het Wilhelminaplein 3a in Hardenberg eigendom van de Historische Vereniging Hardenberg (HVH). De vereniging was al drie jaar bewoner van het pand, maar pas op 22 juni kon de officiële overdracht plaatsvinden. Namens de gemeente Hardenberg tekende wethouder Warner ten Kate en namens HVH voorzitter Harry Hindriks en secretaris Fred Hamhuis, onder toeziend oog van notaris Froukje Tinselboer-Daamen.
De HVH was tot begin 2020 gevestigd in het vroegere waterschapskantoor aan de Karel Doormanlaan. Toen het kantoor enkele maanden later werd afgebroken om plaats te maken voor woningbouw, kon de vereniging gebruik maken van het pand aan het Wilhelminaplein. Omdat de gemeente zoveel mogelijk gebouwen wil afstoten kon de HVH het pand in eigendom krijgen, na goedkeuring door de leden van de vereniging.
Na maandenlange verbouwing door het eigen klusteam heeft de HVH nu een eigen historisch infocentrum met plaats voor alle boeken, archiefstukken, een depot voor museale voorwerpen en vergader- en werkplekken. Overigens is het infocentrum niet alleen voor leden toegankelijk, maar voor iedereen die geïnteresseerd is in streekhistorie of genealogie. De openingstijden zijn te vinden op hvhardenberg.nl.
Stadskorenmolen De Oelemölle in Hardenberg neemt zaterdag 13 mei deel aan de Nationale Molendag. De molen is geopend van 10.30 tot 16.00 uur. De toegang is gratis.
Molenaar Wim de Goeijen geeft tekst en uitleg over de molen, de expositie Tekens van Verre kan bekeken worden, de chr. Plattelandsvrouwen uit Mariënberg bakken pannenkoeken, Jasper Nijman laat zien hoe je een midwinterhoorn maakt en Jan Ranter maakt ter plekke geveltekens. De vrijwilligers van de Molenwerkgroep van de Historische Vereniging Hardenberg zorgen ervoor dat voor een gering bedrag de dorstigen niets tekort komen.
De gemeente Hardenberg wil een nieuwe fietsroute maken tussen sportpark De Boshoek en Hardenberg-centrum. Het plan is om een fietstunneltje aan te leggen onder de Haardijk, ter hoogte van de Rustenbergerstraat en halverwege de Kastanjelaan. Voordat met het werk wordt begonnen moest een archeologisch bodemonderzoek worden uitgevoerd. Dat is gebeurd op 24 en 25 april en de Werkgroep Archeologie van de Historische Vereniging Hardenberg was erbij.
Het onderzoek is begonnen met het graven van proefsleuven aan beide kanten van het nieuw aan te leggen tunneltje. De Werkgroep Archeologie mocht meewerken met onderzoeksbureau Laagland Archeologie, dat het onderzoek uitvoerde. De leden van de werkgroep hebben geholpen met het schaven van de putten, het couperen (een doorsnede maken) van paalgaten en wanden van de sleuven.
Aan de westkant van het toekomstige tunneltje, bij de Kastanjelaan, zijn verschillende sporen in de dekzandlaag gevonden, onder meer van vier paalgaten van een vroegere spieker, een opslagplaats op palen waar graan werd opgeslagen. Zo’n spieker werd vanaf de prehistorie tot de vroege middeleeuwen gebruikt. Aan de kant van de Rustenbergerstraat werden geen bijzonderheden gevonden, behalve kabels en een waterleidingputje met afsluiter.
Alleen in de kleine, laatste sleuf kwam circa 80 centimeter onder het maaiveld een klinkerstraat tevoorschijn. Dit was vermoedelijk een straatje aan de westzijde van het oude gemeentehuis van Ambt Hardenberg in de richting van het vroegere café Kampman. Verder onderzoek moet uitwijzen wat de vondsten precies voorstellen.
